पुणे : देशभरातील ग्रामीण भागातील वैद्यकीय खर्चात तब्बल २१ टक्के कपात होण्याची शक्यता माँडेलीझ इंडियाच्या सर्वेक्षण अहवालात ही बाब नमूद कऱण्यात आली आहे. केंद्र सरकारच्या आयुषमान आरोग्य मंदिर (एएएम) उपक्रमाशी संलग्न असलेल्या या ब्रँडने शुभ आरंभ सीएसआरच्या माध्यमातून सोलन (हिमाचल प्रदेश), भिंड (मध्‍यप्रदेश), तिरूपती (आंध्रप्रदेश) आणि पुणे (महराष्‍ट्र) या चार जिल्‍ह्यांमील २०० हेल्‍थ अँड वेलनेस सेंटर्स (एचडब्‍ल्‍यूसी)ना पाठिंबा देत प्राथमिक आरोग्यसेवा दृढ करण्‍यास मदत केली.
परिणामी ८०० हून अधिक गावांमध्‍ये आवश्‍यक वैद्यकीय सेवा प्रबळ झाल्या आहेत, १.४५ दशलक्षहून अधिक व्‍यक्‍तींपर्यंत आरोग्यसेवा पोहोचवल्‍या आहेत, ज्‍यांना पूर्वी मर्यादित स्‍वरूपात आरोग्यसेवा उपलब्ध होत होत्‍या. मातृत्‍व बालकाचे आरोग्य सुधारत, असंसर्गजन्‍य आजारांच्‍या व्‍यवस्‍थापनाला पाठिंबा मिळाल्याने अधिकाधिक कुटुंबांना आवश्‍यक असलेले वैद्यकीय सहाय्य मिळते.
उपलब्ध माहितीनुसार, या उपक्रमामुळे रूग्‍ण उपस्थितीमध्‍ये ५८ टक्के वाढ झाली, तर ११,६१८ उच्‍च-जोखीम असलेल्या गर्भधारणा ओळखण्‍यात आल्‍या आणि विशेष केअरसाठी संदर्भ देण्‍यात आल्‍या. तसेच, पाच वर्षांखालील ७,८०० हून अधिक मुलांना प्रगत उपचारासाठी संदर्भ देण्‍यात आला, तर १६० जन आरोग्य समित्‍यांना समुदाय-संचालित आरोग्यसेवा देखरेख वाढवण्यासाठी टूल्‍ससह सुसज्‍ज करण्यात आले.
या टप्‍प्‍याबाबत मत व्‍यक्‍त करत माँडेलीझ इंडियाच्या उपाध्‍यक्ष, सीजीए प्रमुख (भारत व एएमईए) ओफिरा भाटिया म्‍हणाल्‍या, “दशकापासून आम्‍ही समुदायांना प्रबळ करण्‍यावर आणि उदरनिर्वाह सुधारण्‍यावर लक्ष केंद्रित केले आहे. या कटिबद्धतेचा भाग म्‍हणून आम्‍ही आरोग्‍यसेवेला प्रमुख प्राधान्‍य दिले, ज्‍यामधून दर्जेदार वैद्यकीय सेवांची खात्री मिळते. आम्‍ही सरकार नेतृत्वित हेल्‍थ अँड वेलनेस सेंटर (एचडब्‍ल्‍यूसी) प्रबळ करत तळागाळापासून उपलब्धता, किफायतशीरपणा आणि सेवेचा दर्जा सुधारण्‍यासाठी स्थानिक आरोग्य अधिकाऱ्यांसोबत सहयोगाने काम केले. आम्‍ही ८०० हून अधिक गावांमध्‍ये बदल घडवून आणण्‍यामध्‍ये यशस्‍वी ठरलो आहोत. या उपक्रमामधील माहिती देशभरातील प्राथमिक आरोग्यसेवा विस्‍तारित करण्‍यासाठी आणि प्रतिबंधात्‍मक व समुदाय-केंद्रित आरोग्यसेवा सोल्‍यूशन्‍सचे महत्त्व दाखवण्‍यासाठी आदर्श ठरेल.”
पायाभूत सुविधा व सेवा सुधारणांव्‍यतिरिक्‍त या उपक्रमाने आरोग्‍यसेवांमध्‍ये लैंगिक व सामाजिक पैलूंना समाविष्‍ट करण्‍यासाठी ८०० हून अधिक आरोग्यसेवा कर्मचाऱ्यांना प्रशिक्षण देत लैंगिक-प्रतिसादात्‍मक व सामाजिकदृष्‍ट्या सर्वसमावेशक आरोग्यसेवा देखील प्रगत केली आहे.
या उपक्रमाने या केंद्रांमधील आरोग्यसेवा मोठ्या प्रमाणात प्रबळ केल्‍या आहेत:
● ९६ टक्के सब-हेल्‍थ सेंटर्स (एसएचसी) प्रसूतीपूर्व केअर प्रदान करतात.
● ८४ टक्के एचडब्‍ल्‍यूसी प्रसूतीनंतरचे केअर देतात.
● ९७ टक्के नियमित लसीकरण सुनिश्चित करतात.
● ८७ टक्के किशोरवयीन आरोग्य सेवांच्या गरजा पूर्ण करतात;
● गर्भधारणेच्या नोंदणीमध्ये १२ टक्के वाढ.
● १२ एचडब्‍ल्‍यूसींना स्वच्छता आणि संसर्ग नियंत्रणातील उत्कृष्‍टतेसाठी कायाकल्प मान्यता मिळाली;
● १० एचडब्‍ल्‍यूसींना राष्‍ट्रीय गुणवत्ता मानके पूर्ण केल्याबद्दल एनक्‍यूएएस प्रमाणन मिळाले.
● १,०२८ आरोग्यसेवा कर्मचाऱ्यांना माता, नवजात आणि बाल आरोग्य (एमएनसीएच) सेवा वाढवण्यासाठी प्रशिक्षित करण्यात आले.
अत्यावश्यक वैद्यकीय सेवांची उपलब्धता सुधारून या उपक्रमामुळे खिशाला न परवडणाऱ्या वैद्यकीय खर्चात २१ टक्के कपात झाली आहे, ज्यामुळे स्थानिक समुदायांसाठी आरोग्यसेवा अधिक परवडणारी बनली आहे.